Zapalenie gruczołu łzowego – przyczyny, objawy i leczenie

Bolesne i uciążliwe, zapalenie gruczołu łzowego jest stosunkowo rzadko występującą chorobą. Jednak nieleczone może być przyczyną poważniejszych problemów. Jak je rozpoznać?

Bolesne powieki

Zapalenie gruczołu łzowego zdarza się rzadko. Najczęściej chorują na nie dzieci. Jest to związane z chorobami wieku dziecięcego – odrą, ospą, płonicą, półpaścem czy świnką. Zapalenie może być chorobą poprzedzającą ich rozwój lub konsekwencją w postaci powikłań. Jednak nie jest to choroba wyłącznie dziecięca. Dotyczy również dorosłych i występuje jako zaostrzenie choroby reumatycznej i innych – np. białaczki czy sarkoidozy. Może pojawić się nagle (mówimy wtedy o ostrym zapaleniu gruczołu łzowego) lub stopniowo rozwijać się. Pacjent nie ma właściwie wpływu na pojawienie się tej choroby – jest ona niezależna od działań człowieka, nie ma też żadnych zaleceń, które pomogłyby w uchronieniu się przed nią. Niektóre czynniki mogą spowodować, że choroba ta się rozwinie, jednak nie ma nigdy 100% pewności, że wystąpi razem nimi. Nie każde dziecko chorujące na świnkę od razu zachoruje również na zapalenie gruczołu łzowego.

Pierwszą dolegliwością, jaką można zauważyć, jest bolesność powieki. Przy stopniowym rozwoju zapalenia ze stopnia lekkiego do ostrego, ból będzie się nasilał aż w końcu stanie się niemalże nie do wytrzymania. Najczęściej dotyczy tylko jednego oka. Powieka staje się opuchnięta i zaczerwieniona, zaczyna jednostronnie „zalegać” na oku, tworząc charakterystyczny kształt litery S. Dotknięcie jej jest bardzo bolesne. Dodatkowym objawem zapalenia jest silne łzawienie oka, niekiedy gorączka i powiększenie węzłów chłonnych. Zapalenie powoduje zmianę składu chemicznego łez, przez co oko jest pozbawione swojej naturalnej ochrony. Łzy stanowią zaporę przed niekorzystnymi warunkami środowiskowymi i drobnoustrojami, które mogłyby stać się przyczyną poważniejszych chorób. Kiedy zmieniają swój skład chemiczny, przestają bronić oko. Dlatego też tak istotne jest szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nieleczone zapalenie może przenieść się na inne partie oka i oczodołu, co może mieć poważne konsekwencje nie tylko dla wzroku, ale i dla zdrowia.

Rozpoznanie i leczenie

Rozpoznanie choroby jest proste i nie wymaga żadnych specjalistycznych badań. Metodą palpacyjną lekarz stwierdza zapalenie gruczołu łzowego i zapisuje odpowiednie leczenie, uzależnione od stopnia rozwoju choroby. Sprawdzane są okolice ślinianki przyusznej oraz wykluczone zostają inne choroby – np. zmiany nowotworowe. Przy ostrych atakach zapalenia i późnej fazie choroby może zajść niestety konieczność wizyty w szpitalu, gdzie podane zostaną dożylne antybiotyki i gdzie możliwe będzie stałe monitorowanie stanu pacjenta. Podstawową terapią jest podanie antybiotyków. Pacjent może również stosować w domu zimne okłady na obrzękniętą powiekę, co przyniesie ulgę w bólu i powoli będzie prowadziło do zejścia opuchlizny. Konieczne są częste (nawet codzienne) wizyty lekarskie, dzięki czemu choroba będzie kontrolowana i nawet, jeśli przeniesie się na inne rejony oczodołu, będzie można szybko zareagować.

Jeśli przyczyną zapalenia była inna choroba zakaźna, objawy ustąpią wraz z ustaniem objawów choroby podstawowej. Jeśli leczenie zostało wdrożone w odpowiednim czasie (czyli nie zbyt późno), zapalenie nie będzie miało negatywnych konsekwencji dla wzroku i zdrowia. Po ustaniu wszystkich objawów choroby wskazana jest kontrolna wizyta lekarska.