Odwarstwienie siatkówki może być całkiem bezbolesne. Jednak nieleczone może doprowadzić nawet do utraty wzroku. Jakie są objawy tego schorzenia i jak przebiega leczenie?

Z czopków i pręcików

Siatkówka ma za zadanie przechwycić obraz, widziany przez oko, i przesłać go do mózgu. Zbudowana jest z czopków i pręcików – zmodyfikowanych neuronów, które są światło- i barwoczułe. Na siatkówce powstaje pomniejszony i odwrócony obraz tego, co widzimy w rzeczywistości, następnie przesyłany nerwem wzrokowym do mózgu. Siatkówka połączona jest z naczyniówką – siecią naczyń krwionośnych – i znajduje się w tyle gałki ocznej, po przeciwległej stronie źrenicy. Odwarstwienie siatkówki polega właśnie na rozklejeniu tych dwóch warstw: siatkówki od naczyniówki. Daje to charakterystyczne wrażenie szarej zasłony przed okiem, która przesuwa się w polu widzenia.

Do takiej sytuacji może dojść na skutek różnych przyczyn. Najczęściej występującą jest gwałtowny wysiłek fizyczny połączony z dużą krótkowzrocznością. To dlatego panie, które są krótkowidzami, powinny być pod szczególną opieką lekarską w czasie ciąży i porodu. Odwarstwienie siatkówki nie boli, występują jednak „błyski” w oku (choroba może dotyczyć tylko jednego oka). Gwałtownie ulega pogorszeniu ostrość widzenia, w polu widzenia pojawiają się ślepe plamy lub mroczki. Leczenie odwarstwionej siatkówki przebiega operacyjnie, przy czym najlepiej wykonać operację możliwie jak najwcześniej po postawieniu diagnozy.

Laserem lub powietrzem sklejane

W zależności od tego, jak zaawansowana jest choroba i jak dokładnie przebiega, leczenie chirurgiczne może mieć różne postaci. Niestety, odwarstwienia siatkówki nie da się wyleczyć farmakologicznie – konieczne jest przeprowadzenie zabiegu. Zabieg laserem (fotokoagulacja) ma za zadanie zamknąć otwory w siatkówce, które odpowiadają za odwarstwienie siatkówki od naczyniówki. Zabieg retinopeksji pneumatycznej polega na wstrzyknięciu do oka pęcherzyka gazu.

Będzie on dociskał siatkówkę do nabłonka barwnikowego, od którego się odkleiła. Po kilku dniach pęcherzyk ulegnie wchłonięciu. W szczególnie ciężkich przypadkach może zostać podjęta decyzja o przeprowadzeniu witrektomii, celem stabilizacji i poprawy funkcji siatkówki. Podczas tego zabiegu lekarz chirurgicznie usuwa błony i ciało szkliste sprzed siatkówki, które były odpowiedzialne za jej odwarstwienie. Następnie wypełnia gałkę oczną odpowiednią substancją (płynem chemicznym, jałowym powietrzem lub olejem silikonowym). Substancje te będą przez pewien czas utrudniały w znacznym stopniu widzenie, jednak płyn chemiczny i jałowe powietrze ulegną stopniowej zamianie na płyn wewnątrzgałkowy. Płyn silikonowy będzie musiał zostać usunięty w czasie kolejnego zabiegu.

Wszystkie te zabiegi mają różne szanse powodzenia, zależnie od ogólnego stanu zdrowia pacjenta jak również od stopnia rozwoju choroby. Im dłuższy jest czas od momentu odklejenia siatkówki do operacji, tym mniejsze szanse na całkowite przywrócenie wzroku. Powodzenie operacji zależy również od odpowiedniego postępowania pooperacyjnego przez pacjenta – dotyczy to zwłaszcza witrektomii i retinopeksji pneumatycznej, po których głowę trzeba trzymać pod odpowiednim kątem i stosować się ściśle do wytycznych lekarza.